استان خراسان شمالی با مساحتی در حدود 28.100 کیلومتر مربع از شمال به کشور ترکمنستان از شرق و جنوب به استان خراسان رضوی، از جنوب غربی به استان سمنان و از مغرب به استان گلستان محدود می‌شود.


این استان که از تقسیم استان بزرگ خراسان (سابق) بوجود آمده، دارای 6 شهرستان به نام‌های بجنورد، شیروان، اسفراین، جاجرم، فاروج، مانه و سملقان با مرکزیت بجنورد و 15  بخش و 40 دهستان و بیش از 1000 روستای دارای سکنه است که جمعیت تقریبی آن تا سال 1384 بالغ بر 850.000 نفر برآورد شده است.

اردیبهشت سال 1392 وزیران عضو کمیسیون سیاسی و دفاعی بنا به پیشنهاد وزارت کشور و به استناد ماده (13) قانون تعاریف و ضوابط کشوری -مصوب 1362- تصویب کرد؛ روستای ینگی قلعه بالا مرکز بخش قوشخانه شهرستان شیروان در استان خراسان شمالی به شهر تبدیل و به عنوان شهر قوشخانه نامگذاری شود.

سوغات استان:

آبنبات (شکر پنیر) بجنورد، چاروق بجنوردی، قالیچه ها و پشتی ها ی ترکمنی و کردی ، کلاه کرکی جاجرمی، چادر شب و حوله دستی اسفراین و جاجرم، کشمش و آجیل فاروج، خشکبار و سیب  شیروان.

شهر بجنورد

نام بجنورد در کتاب های قدیمی بوزنجورد آمده است. بوزنجورد معرب کلمه بیژن گرد است، ‌ ولی به مرور با اندک تحریفی به صورت بجنورد تلفظ می شود.

گرد به معنای شهر و آبادی است و بجنورد به معنی شهر بیژن است. در شمال غربی بجنورد کنونی تپه‌ای قدیمی وجود دارد که آثار بسیار کهنی از شهر تاریخی بیژن گرد را در خود جای داده است و به بیژن یورت معروف است. گفته می‌شود که بجنورد قدیمی در محل همان تپه قرار داشته که اکنون ساربان محله نامیده می شود.

مراکز دیدنی:

  • آرامگاه باباتوکل، چشمه باباامان، چشمه بش قارداش، غارکنه گرم، غارگنج کوه، امامزاده سلطان سیدعباس، عمارت مفخم

شهر شیروان

با توجه به تحقیق و کاوش در آثار باقی مانده در روستاها و آبادی های قدیمی،  می توان گفت این منطقه قبل از اسلام مسکونی بوده و دارای قدمت طولانی است.  مردم شیروان در سال 31 هجری ـ در زمان خلافت عثمان - به اسلام روی آوردند.

در دوران طاهریان و سامانیان،  با اینکه ذکری از نام شیروان نیامده است،  لیکن از بعضی قراین پیداست که این شهر به صورت قصبه ای پابرجا بوده است. سلطان محمود غزنوی در لشگرکشی خود به هندوستان،  یک شبانه روز در حد فاصل ورگ ـ رزمغان  توقف کرده بود،  و این محل هنوز هم در میان مردم شیروان به تخت سلطان محمود معروف است.

از نظر تاریخی، رونق شهر شیروان با دوره فرمانروایی خوارزمشاهیان مربوط است. این شهر در دوران حکومت قاجار یکی از مناطق مهم درگیری های حکام محلی بود.  شهر شیروان در سال 1308 بر اثر زلزله به کلی ویران شد و پس از دوسال،  بار دیگر با اسلوب جدید شهرسازی تجدید بنا شد.

مراکز دیدنی:

  • آرامگاه تیموری، غارکافرقلعه، غارپوستین دوز، ییلاق اوغاز، ییلاق گلبل نامانلو، منطقه حفاظت شده گلول، امامزاده حمزه رضا، بقعه شیخ رشیدالدین محمد 

شهر اسفراین

دروجه تسمیه اسفراین برخی معتقدند، این شهر را اسفندیار بنا نهاده است و لذا به نام بانی آن،  اسفراین نامیده شده است. بیهقی اصل این اسم را آسپرآئین دانسته که اسپر به معنی سپر و آئین به معنی راه و رسم است.

اسفراین جزو اولین مراکز جمعیتی است که اقوام آریایی پس از ورود به ایران درآن سکنی گزیدند. شهر اسفراین با اینکه در طول تاریخ صدمات فراوانی متحمل شده است، لیکن با تلاش و همت مردم به توسعه قابل توجهی دست یافته است و در حال حاضر یکی از شهرهای آباد استان خراسان به شمار می آید.

مراکز دیدنی:

  • آرامگاه شیخ شاه علی اسفراینی، قلعه حسن آباد [ آشنایی با قلعه‌های ایران]، قلعه قیصر، قلعه صعولک، زادگاه نوشیروان، بازمانده شهرقدیمی بلقیس، غارنوشیروان، غارعبادتگاه شیخ احمدذاکر، منطقه حفاظت شده ساری گل، امامزاده عبدالله کوران، امامزاده شاهزاده زید، بقعه شیخ محمدرشیدالدین، امامزاده شاهزاده جعفر
  • منبع: http://www.hamshahrionline.ir/details/36530